Νησί Αγίου Αχιλλείου ( Μικρή Πρέσπα ) # 1

Ξεχωριστή φυσική ομορφιά της περιοχής των Πρεσπών αποτελεί η νησίδα του Αγίου Αχιλλείου στο βόρειο άκρος της μικρής Πρέσπας. Όπως μας πληροφορούν οι περιηγητές και τα αρχαιολογικά λείψανα, αρχικά ήταν χερσόνησος συνδεόμενη με την βόρεια όχθη της λίμνης. Σε άγνωστη χρονική στιγμή, πιθανώς τους νεώτερους χρόνους, ο λαιμός της χερσονήσου κατακλύστηκε από τα νερά απομονώνοντας την νησίδα από την ξηρά. Στο ρηχό βυθό διακρίνεται πλακόστρωτος δρόμος ενώ οι ντόπιοι δείχνουν μέσα από τις καλαμιές το σημείο όπου καταποντίστηκε ο πύργος της πύλης του κάστρου το οποίο περιέβαλλε το νησί.

Η περιοχή κατοικείται στα ελληνιστικά και ρωμαικά χρόνια όπως μαρτυρούν τα ερείπια αρχαίου ιερού στη θέση της Βασιλικής των Αγίων Αποστόλων, λείψανα οικιστικών εγκαταστάσεων νοτιότερα, επιτύμβιες στήλες και επιγραφές με πληροφορίες για την << πόλιν των Λυκαίων >>. Άφθονο υλικό της αρχαίας Λύκας χρησιμοποιήθηκε ως οικοδομικό στα μεταγενέστερα βυζαντινά μνημεία. 

Η περιοχή φαίνεται πως φθίνει και εγκαταλείπεται μετά από τα παλαιοχριστιανικά χρόνια για να κατοικηθεί πάλι τον 9ο αιώνα, όπου μαρτυρείται για πρώτη φορά το βυζαντινό όνομα Πρέσπα. Το χώρο αυτό θα επιλέξει ο τσάρος των Βουλγάρων Σαμουήλ για να εγκαταστήσει για λίγα χρόνια στα τέλη του 10ου αιώνα, την πρωτεύουσα του βραχύβιου Βασιλείου του κτίζοντας ανάκτορο και τη Βασιλική του Αγίου Αχιλλείου. Για τον καθαγιασμό του χώρου ακολούθησε τα πρότυπα των βυζαντινών αυτοκρατόρων, μεταφέροντας τα οστά του Αγίου Αχιλλείου Λαρίσσης στη νεόδμητη εκκλησία.

Στις αρχές του 11ου αιώνα αποκαθίστανται η βυζαντινή κυριαρχία στο νησί και ο αυτοκράτορας Βασίλειος κτίζει στο λόφο Κάλε το κάστρο Κωστάντιαν, στους πρόποδες του οποίου πρέπει να αναπτύχθηκε ο βυζαντινός οικισμός. Εφεξής οικοδομούνται σημαντικοί ναοί, όπως οι Άγιοι Απόστολοι και ο Άγιος Δημήτριος, ενώ ανακαινίζεται και κοσμείται με τοιχογραφίες η Βασιλική του Αγίου Αχιλλείου, στα νότια της οποίας εκτείνεται το κοιμητήριο των κατοίκων του οικισμού.

Πιο πρόσφατες ανασκαφές έφεραν στο φως άλλους δυο μικρούς ναούς.

Παράλληλα με την ανάπτυξη της νησίδας αναγείρονται λαμπρά μνημεία και στις ακτές της Μικρής Πρέσπας όπως ο Άγιος Γερμανός και ο Άγιος Νικόλαος Πύλης. Ο χώρος κατοικείται και ακμάζει έως τα τέλη του 14ου αιώνα, όπου επιβάλλεται η οθωμανική κατάκτηση. Έως τα μέσα του 15ου αιώνα ο οικισμός φθίνει και ο πληθυσμός διαχέεται από το νησάκι στις ακτές των λιμνών δημιουργώντας πολλούς νέους οικισμούς. Τα βυζαντινά μνημεία εγκαταλείπονται. Στην θέση τους θα λειτουργήσουν ο μικρός ναός του Αγίου Γεωργίου του 15ου αιώνα και η μονή της Παναγίας της Πορφύρας του 16ου αιώνα.

Πληροφορίες όπως αναγράφονται στην παρακάτω πινακίδα με την είσοδό μας στο νησάκι.